انتقاد سازنده و انتقاد غیر سازنده دو رویکرد متفاوت برای ارائه بازخورد یا ارزیابی کار یا رفتار یک فرد هستند. هدف انتقاد سازنده ارائه پیشنهادها و راهنمایی های مفید برای بهبود است، در حالی که انتقاد غیر سازنده تمایل دارد ماهیتاً مفید، منفی یا حتی مخرب باشد. درک تفاوت بین این دو نوع انتقاد برای ارتباط موثر و رشد شخصی ضروری است. در اینجا شش مرحله وجود دارد که به شما کمک می کند تا انتقاد سازنده و غیر سازنده را تشخیص دهید و بین آن تفاوت قائل شوید:

مرحله 1: ارزیابی هدف هنگام دریافت انتقاد، ارزیابی قصد پشت آن بسیار مهم است. انتقاد سازنده معمولاً با نیت خوب ارائه می شود و هدف آن کمک به گیرنده برای بهبود مهارت ها، عملکرد یا رفتار خود است. از سوی دیگر، انتقاد غیر سازنده اغلب ناشی از احساسات منفی، حسادت یا تمایل به تحقیر کسی است.

مرحله 2: تجزیه و تحلیل ارائه روشی که در آن انتقاد ارائه می شود نیز می‌تواند سازنده یا غیر سازنده بودن آن را نشان دهد. انتقاد سازنده معمولاً به شیوه ای محترمانه و با درایت ارائه می شود و به جای حمله به فرد به عنوان یک کل، بر موضوعات خاص تمرکز می کند. با این حال، انتقاد غیر سازنده ممکن است شامل توهین، کلی گویی یا حملات شخصی باشد.

مرحله 3: به دنبال ویژگی باشید انتقاد سازنده تمایل دارد خاص باشد و بر جنبه های خاصی متمرکز باشد که نیاز به بهبود دارند. این نمونه ها یا پیشنهادات روشنی را برای چگونگی اصلاح مسائل شناسایی شده ارائه می دهد. در مقابل، انتقاد غیر سازنده اغلب فاقد ویژگی خاص است و در ارائه بازخورد عملی ناکام است.

مرحله 4: ارزیابی تعادل هدف انتقاد سازنده ایجاد تعادل بین اشاره به زمینه های بهبود و تصدیق نقاط قوت یا جنبه های مثبت کار یا رفتار فرد است. هم تشخیص می دهد چه چیزی خوب کار می کند و چه چیزی را می توان بهبود بخشید. انتقاد غیر سازنده صرفاً بر روی ایرادات تمرکز دارد بدون اینکه هیچ عنصر مثبتی را تصدیق کند.

مرحله 5: تأثیر عاطفی را در نظر بگیرید هدف انتقاد سازنده با در نظر گرفتن احساسات و رفاه گیرنده، مفید و حمایت کننده است. هدف آن القای رشد و توسعه بدون ایجاد ناراحتی یا آسیب غیر ضروری است. از سوی دیگر، انتقاد غیر سازنده اغلب تأثیر عاطفی را که ممکن است بر گیرنده داشته باشد نادیده می گیرد و حتی ممکن است به دنبال تحقیر یا تضعیف آنها باشد.

مرحله 6: ارزیابی نتیجه هدف نهایی انتقاد سازنده تسهیل بهبود و رشد است. باید به نتایج مثبتی مانند افزایش دانش، افزایش مهارت‌ها یا بهبود عملکرد منجر شود. با این حال، انتقاد غیر سازنده به ندرت نتایج مفیدی را به همراه دارد و حتی ممکن است مانع پیشرفت یا آسیب به روابط شود.

تمایز بین انتقاد سازنده و غیر سازنده به افراد این امکان را می دهد تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد نحوه پاسخگویی به بازخورد بگیرند. در حالی که انتقاد سازنده می‌تواند برای رشد و رشد شخصی ارزشمند باشد، انتقاد غیر سازنده باید با احتیاط برخورد شود و به آن اهمیت داده نشود.

در نتیجه، انتقاد سازنده شامل ارائه بازخورد با هدف کمک به بهبود فرد است، در حالی که انتقاد غیر سازنده تمایل دارد منفی و غیر مفید باشد. با ارزیابی قصد، تحویل، ویژگی، تعادل، تأثیر عاطفی و نتیجه انتقاد، می توان بین این دو نوع به طور مؤثر تمایز قائل شد.